İlçemizin Tarihçesi

DERBENT İLÇESİ 

Osmanlı Döneminde, "derbent" kelimesi teşkilat anlamında kullanılmıştır. Bu anlamda, dağlar üzerindeki geçitlerde ve boğazlarda kullanılan karakollara "derbent" denilmiştir. 

Derbent, Selçuklular döneminde "Eşrefoğulları Beyliği" sınırları içinde kalmıştır. Eşrefoğulları Beylik sınırları; Beyşehir ve Seydişehir´den sonra, Ilgın, Bolvadin ve Akşehir sınırlarını içine alır. Bozkır, Şarkîkaraağaç, Yalvaç, Gelendost, Kıreli, Doğanhisar ve hatta Çal gibi şehirler de zaman zaman beylik sınırlarına dâhil olmuştur. 

Süleyman Şah´ın Timurtaş tarafından öldürülmesi üzerine Eşrefoğulları Beyliği de yıkılmıştır. 

Derbent daha sonra, Osmanlı ve Karamanoğulları Devletleri arasında sık sık el değiştirmiştir. Karamanoğulları Beyliğinin sona ermesiyle birlikte Derbent kesin olarak Osmanlı Devleti´ne dahil olmuştur.

16. yüzyıl Anadolu sancakları incelendiğinde, Derbent bu dönemde, Beyşehir sancağına bağlıdır. Beyşehir sancağına bağlı 11 nahiye vardı. 16. yüzyılda Derbent bu 11 nahiyeden olan "GÖÇÜ NAHİYESİ" ne bağlı bir köydür. 

18. yüzyıla ait Osmanlı belgelerine göre, Derbent´in eski adı Tatlarhisarı´dır. Tatalrhisarı, Beyşehir sancağından sonra, 1729 yılına kadar, Akşehir Sancağı´nın Ilgın Kazası´na bağlı kalmıştır. 

1722 yılında verilen kayda Tatlarhisarı Köyü, "derbent" hizmetine tayin edilmiştir. Bu belgede şu ifade yer almaktadır: "Ilgın Kazasına dahil bulunan, Tatlarhisarı (Çiğil) Derbent´i ahalisi, Derbent hizmetine dahil edildi. Avarızhanelerini tediye etmek ve derbentçilik yapmakla mükellef kılındı." 
Adı geçen belgede, Tatlarhisarı´nın kontrol sahası Çorukşık, Suvar, Tekne Çukuru, Selayun, Gürün, Corden, Tekeceli, Aktubeylim, Kabaoyuğu, Tilkörü isimli yerler içinde kalan topraklar idi. 

Konya Salnamelerinde 1880´den sonra Derbent´i kayıtlı görüyoruz. Daha önceki Konya Salnamelerine rastlanamadı. Bu tarihte Derbent´te bir medrese bulunduğu, medresenin 40 öğrencisi olduğu yazılıdır.

18. asırda imparatorluk sınırları içindeki Derbent teşkilatları bozulmaya başlamıştır. Bu bozulma Konya Tatlarhisarı Derbent´i için de geçerlidir. Bozulma sonucunda, Tanzimat Devrinde yeni kurulan Zaptiye İdaresine bağlanan Derbent, bundan sonra da sadece "Derbent" ismiyle anılmaya başlanmış, kayıtlara da "Derbent" geçmiştir.

NÜFUS

2009 Yılı verilerine göre; İlçe merkez nüfusu 1499 erkek ve 1560 kadın olmak üzere toplam 3.059'tür. Bağlılarından;  Çiftliközü Kasabasının nüfusu 441 erkek ve 462 kadın olmak üzere toplam 903, Güney köyünde 17 erkek ve 17 kadın olmak üzere toplam 34, Mülayim Köyünde 235 erkek ve 259 kadın olmak üzere toplam494, Yassıören Köyünde 188 erkek ve 188 kadın olmak üzere toplam 376,Saraypınar Köyünde 175 erkek ve 182 kadın olmak üzere toplam 357, Değiş Köyünde 166 erkek ve 197 kadın olmak üzere toplam 363, D.Tekke Köyünde 99 erkek ve 111 kadın olmak üzere toplam 210 nüfus yaşamakta olup, İlçe genelinin nüfusu 2820 erkek ve 2976 kadın olmak üzere toplam 5.796'dur.

ULAŞIM

Derbent İlçesi Konya İl'ine 78 km uzaklıkta olup, yolu asfalttır. Kasaba ve köylerimizin yollarının tamamı asfalttır. Ağır kış şartları hariç bütün köylerimizin ve kasabamızın İlçe Merkezi ile İl Merkezine ulaşımları her dönemde rahat sağlanmaktadır. İlçe Merkezi ve kasabadan ulaşım Özel Otobüs İşletmesinin araçlarıyla, köylerimizden ise özel araçlarla sağlanmaktadır. Ayrıca apa barajının sağından ara yol denilen yerden gelindiğinde bu yolda yine asfalttır  Konya merkeze55 km dir.

GENEL COĞRAFYA VE YERYÜZÜ ŞEKİLLERİ

Derbent İlçesi İç Anadolu Bölgesinin güneybatısında kurulmuş Konya'ya bağlı bir yerleşim yeridir.

İlçemizin doğusunda Selçuklu,  güneybatısında Beyşehir, kuzeybatısında Ilgın, güneyinde Meram ilçeleri bulunmaktadır.

Yüzölçümü 483 km2'dir. Derbent İlçesi yaklaşık olarak 32'14" ve 32'30" doğu meridyenleri ile 37'55" ve 37'58" kuzey paralelleri arasındadır.

Derbent sınırları içerisinde Morbel Dağları(1900 m.), Ablağı Dağı(1850 m.), Dikmen Dağı(1750 m.) ve en yüksek dağı olan Aladağ(2339 m.)'dır.

İlçe'de; kışları çok soğuk ve karlı, yazları sıcak ve kurak geçen Karasal bir iklim görülmektedir.